Opublikowano właśnie wyniki dużej analizy dotyczącej wpływu kwasów omega-3 na zachorowalność na choroby układu sercowo-naczyniowego. W oparciu o wysokiej jakości dane badacze stwierdzili, że przyjmowanie suplementów diety zawierających kwasy omega-3 nie jest źródłem żadnych istotnych korzyści zdrowotnych – zwiększone przyjmowanie kwasów omega-3 nie zmniejsza zachorowalności na choroby serca oraz nie wpływa istotnie na długość życia.
![]() |
Panuje dość powszechne przekonanie, że suplementacja diety kwasami tłuszczowymi z rodziny omega-3 może poprawiać stan układu sercowo-naczyniowego. Istnieją przecież ku temu pewne logiczne przesłanki. Na przykład pokazano, że kwasy omega-3 mogą obniżać ciśnienie krwi u osób z nadciśnieniem. Czy jednak przekłada się to na zmniejszenie częstotliwości występowania zawałów serca czy innych niepożądanych zdarzeń związanych z pracą układu sercowo-naczyniowego? |
Powszechne przekonania
Niewielkie ilości kwasów tłuszczowych omega-3 są niezbędne do utrzymania zdrowia. Organizm wykorzystuje je chociażby do tworzenia elementów strukturalnych błon komórkowych. Główne kwasy tłuszczowe z grupy omega-3 ważne z perspektywy zdrowia człowieka to kwas α-linolenowy (ALA), kwas eikozapentaenowy (EPA) oraz kwas dokozaheksaenowy (DHA). Nasz organizm nie potrafi wyprodukować od zera żadnego z nich, dlatego musimy dostarczać je razem z pożywieniem (a przynajmniej ALA, ponieważ jesteśmy w stanie przekształcić go do EPA i DHA). ALA to kwas, który można znaleźć przede wszystkim w pokarmach roślinnych – orzechy włoskie i olej rzepakowy są jego szczególnie dobrym źródłem. EPA i DHA naturalnie występują w tłustych rybach takich jak łosoś. Dużo EPA i DHA zawiera także olej z wątroby dorsza.![]() |
Łosoś jest dobrym źródłem EPA i DHA. Kwasy te można wprowadzać do diety także poprzez suplementy diety. Czy jednak ich spożycie ma pozytywne skutki zdrowotne? |
Istnieje powszechne przekonanie (dodatkowo wzmacniane przez marketingowy bełkot producentów suplementów diety), że zwiększone spożycie kwasów omega-3 chroni przed występowaniem chorób serca. W związku z tym kwasy omega-3 stały się łatwo dostępne pod postacią suplementów diety, które są ochoczo nabywane i spożywane.
Konfrontacja z faktami
Najnowszy przegląd systematyczny (zbiorcza analiza wszystkich przeprowadzanych wcześniej badań) miał na celu poddanie próbie popularnego przekonania o prozdrowotnym działaniu suplementacji diety kwasami omega-3. Przegląd zbiera wyniki z 79 niezależnych badań, które obejmowały łącznie ponad 112 tysięcy osób. Osoby biorące udział w badaniach przydzielano losowo do jednej z dwóch grup. Osoby w pierwszej grupie zwiększały podaż kwasów omega-3 (przeważnie za pomocą suplementów diety). Osoby, które trafiły do drugiej grupy utrzymywały standardowy poziom konsumpcji kwasów tłuszczowych. Po roku oceniano stan ich układu sercowo-naczyniowego (oraz czy jeszcze żyją).
Analiza pokazała, że zwiększenie EPA i DHA w diecie na niewielki lub żaden wpływ na śmiertelność oraz na występowanie chorób serca i układu wieńcowego. W przypadku zwiększonego spożycia ALA zaobserwowano pewne zmniejszenie częstotliwości występowania problemów sercowo-naczyniowych oraz obniżenie śmiertelności ze względu na zaburzenia układu wieńcowego. Ten pozytywny efekt był jednak bardzo niewielki – tysiąc osób musiałoby zwiększyć spożycie ALA aby zapobiec śmierci jednej z nich na skutek choroby wieńcowej.
Konkluzje z badania są następujące:
- Zwiększenie spożycia EPA i DHA ma pomijalny wpływ na długość życia oraz stan układu sercowo-naczyniowego. Dowody pochodzą głównie z badań dotyczących suplementów diety, co wskazuje, że ich przyjmowanie nie przynosi powszechnie oczekiwanych efektów zdrowotnych.
- Zwiększenie spożycia ALA (kwasu omega-3 pochodzenia roślinnego) ma niewielkie działanie ochronne w kontekście niektórych schorzeń serca i naczyń wieńcowych. Ubogacenie diety w produkty roślinne będące dobrym źródłem ALA może mieć korzystny (nieznacznie, ale jednak korzystny) wpływ na układ sercowo-naczyniowy.
![]() |
Zwiększenie podaży ALA (na przykład poprzez wzbogacenie diety o orzechy) może nieznacznie poprawić zdrowie serca i naczyń wieńcowych. |
Na zakończenie pozwoliłem sobie przetłumaczyć komentarz do opisywanego badania, który pochodzi od niezwiązanego z Cochrane eksperta. Prof. Tim Chico z Uniwersytetu w Sheffield (Wielka Brytania) stwierdził, że "ta meta-analiza wyraźnie pokazała, że suplementy diety zawierające kwasy omega-3 nie zmniejszają zachorowalności na choroby serca. Ten wniosek jest zgodny z obecną praktyką lekarską. Przez pewien okres rzeczywiście ludziom po zawale serca przepisywano suplementy diety zawierające kwasy omega-3, ale zaprzestano tego działania już kilka lat temu. Takie suplementy są bardzo drogie, więc moja rada dla osób, które je kupują by obniżyć ryzyko wystąpienia chorób serca jest następująca: zamiast na suplementy przeznacz swoje pieniądze na warzywa."
Źródła
Powyższy artykuł napisałem w oparciu o lekturę następujących publikacji:- Asmaa S. Abdelhamid i współpracownicy. Omega-3 fatty acids for the primary and secondary prevention of cardiovascular disease. Cochrane Database of Systematic Reviews. 2018.
- Ramesh K. Saini i Young-SooKeum. Omega-3 and omega-6 polyunsaturated fatty acids: Dietary sources, metabolism, and significance — A review. Life Sciences. 2018.
Komentarze
Prześlij komentarz