Nadciśnienie tętnicze jest chorobą przewlekłą, w której wyjątkowo często dochodzi do nieprzestrzegania zaleceń terapeutycznych wśród pacjentów – statystki mówią, że w Europie około 44% chorych przerywa terapię w ciągu 12 miesięcy od jej rozpoczęcia. W Polsce współczynnik ten wypada jeszcze gorzej i wynosi około 58%. Takie postępowanie ma oczywiście swoje negatywne konsekwencje. Pacjenci z nadciśnieniem, którzy nie przestrzegają zaleceń terapeutycznych i nie przyjmują przepisanych im leków mają o 50% wyższe prawdopodobieństwo wylądowania w szpitalu na skutek powikłań. Przyczyn zaniechania leczenia w przypadku nadciśnienia należy doszukiwać się przede wszystkim w bezobjawowym przebiegu choroby. Po kilku tygodniach od rozpoczęcia leczenia pacjenci zaczynając myśleć w następujący sposób: "Biorę te leki na nadciśnienie, ale wcale nie czuję się po nich lepiej!". Do tego dochodzi jeszcze aspekt finansowy: "Skoro nie czuję się jakoś specjalnie lepiej po tych lekach, to szkoda na nie wydawać tyle pieniędzy!". Ze względu na chroniczny charakter choroby i jej bezobjawowy przebieg pacjentowi jest ciężko znaleźć motywację do utrzymania leczenia. Jednym ze sprawdzonych sposobów na utrzymanie wysokiego poziomu motywacji i kontynuację leczenia jest samokontrola ciśnienia w warunkach domowych.
1. Klasyczne ciśnieniomierze analogowe
Starsze typy ciśnieniomierzy składają się z gumowego mankietu, który należy umieścić na ramieniu i nadmuchać przy użyciu ręcznej pompki, aż do zaniknięcia tętna w tętnicy promieniowej. Następnie przy użyciu specjalnego zaworu spuszcza się powietrze z mankietu, aż do pojawienia się tętna lub pierwszych tonów. Wtedy odczytuje się ciśnienie skurczowe sprawdzając wartość wskazywaną przez wskazówkę analogowego manometru (ciśnieniomierz zegarowy na rysunku powyżej po lewej) lub na podstawie wysokości słupa cieczy, np.: rtęci (ciśnieniomierz słupkowy na rysunku powyżej po prawej). Gdy tony stają się niesłyszalne, mierzy się ciśnienie rozkurczowe. Tego typu urządzenia są bardzo dokładne. Do prawidłowego pomiaru ciśnienia ręcznym sfigmomanometrem niezbędny jest jednak stetoskop, dzięki któremu wiadomo kiedy odczytać wartość ciśnienia skurczowego i rozkurczowego. Z tego powodu o wiele łatwiej jest dokonywać samodzielnych pomiarów ciśnienia krwi przy użyciu elektronicznych ciśnieniomierzy. Nie zdziwcie się jednak gdy wasz lekarz wciąż będzie korzystał z tradycyjnego, analogowego ciśnieniomierza – w doświadczonych rękach takie urządzenie pozwala na dokonywanie dokładniejszych pomiarów. Do wyników pomiarów ciśnienia uzyskanych przy użyciu sfigmomanometrów rtęciowych odnosi się wyniki uzyskane ciśnieniomierzami elektronicznymi podczas badań sprawdzających ich dokładność.
2. Ciśnieniomierze elektroniczne zakładane na ramię
Alternatywę dla tradycyjnych, ręcznych ciśnieniomierzy stanowią ich elektroniczne odpowiedniki, które automatyzują i ułatwiają proces pomiaru ciśnienia krwi. Ciśnieniomierze elektroniczne, których dokładność pracy została potwierdzona badaniami, są zalecane do samokontroli ciśnienia krwi w warunkach domowych. Precyzja pomiarów najlepszych modeli w zasadzie nie odbiega od tego, co można uzyskać przy pomocy sfigmomanometrów rtęciowych. Większość współczesnych ciśnieniomierzy elektronicznych posiada automatyczną pompkę (mankiet sam się pompuje). Wyższe modele mają dodatkową funkcję wykrywania zaburzeń rytmu serca (arytmii). Na końcu artykułu opisałem szczegółowo kilka modeli, które szczególnie polecam ze względu na to, że zostały zwalidowane w niezależnych badaniach.
3. Ciśnieniomierze elektroniczne napalcowe
Poza elektronicznymi ciśnieniomierzami z rękawem zakładanym na ramię na rynku dostępne są jeszcze dwa dodatkowe typy urządzeń – ciśnieniomierze napalcowe oraz nadgarstkowe. Zakupu i użytkowania tych pierwszych odradza większość towarzystw kardiologicznych na świecie. Ciśnieniomierze napalcowe są, co prawda, wygodne w użyciu, ale wyniki pomiarów są obarczone dużym błędem, a przez to mało wiarygodne. Jest tak ze względu na dużą wrażliwość ciśnieniomierzy napalcowych na położenie ciała. Aby pomiar ciśnienia był dokładny urządzenie musi znajdować się zawsze na wysokości serca, w stałym położeniu w trakcie każdego pomiaru. Taka konsekwencja w ułożeniu ciała jest trudna do uzyskania, szczególnie u osób starszych.
4. Ciśnieniomierze elektroniczne nadgarstkowe
Podobnie sytuacja przedstawia się w przypadku ciśnieniomierzy zakładanych na nadgarstek – te również mogą być mniej dokładne w porównaniu do ciśnieniomierzy z rękawem zakładanym na ramię. Ponownie chodzi o odpowiednie ułożenie urządzenia względem serca. Badania pokazują, że nie jest to wcale proste. Kardiolodzy z Włoch zaobserwowali, że nawet pacjenci przeszkoleni przez lekarza mają problem z wykonywaniem prawidłowych pomiarów ciśnienia krwi przy użycia ciśnieniomierzy nadgarstkowych. Co prawda droższe modele ciśnieniomierzy nadgarstkowych wyposażone są w układ, który pomaga obrać odpowiednią pozycję do pomiaru, jednak nawet w takim przypadku wynik może być miej dokładny, w porównaniu do pomiaru na ramieniu. Dzieje się tak ze względu na fakt, że tętnice biegnące przez nadgarstek są węższe i zlokalizowane płycej pod skórą niż te, które znajdują się w obrębie ramienia. W niektórych przypadkach stosowanie ciśnieniomierzy nadgarstkowych znajduje jednak uzasadnienie. Powinny być one używane przez pacjentów, którzy ze względy na ograniczoną sprawność ruchową lub otyłość nie są w stanie założyć rękawa na ramię.
Podsumowując, obecnie na rynku dostępne są następujące rodzaje urządzeń do pomiaru ciśnienia tętniczego krwi:
 |
| Przeprowadzanie samodzielnych pomiarów ciśnienia krwi pozwala na obserwowanie korzystnych efektów systematycznego leczenia, co podnosi motywację do dalszego przyjmowania leków. |
Rodzaje ciśnieniomierzy dostępnych na rynku
Urządzenie do pomiaru tętniczego ciśnienia krwi nazywa się często ciśnieniomierzem, chociaż profesjonalna nazwa takiego aparatu to sfigmomanometr. |
| Ręczne urządzenia do pomiaru ciśnienia tętniczego krwi – ciśnieniomierz zegarowy (po lewej) i słupkowy (po prawej). |
Starsze typy ciśnieniomierzy składają się z gumowego mankietu, który należy umieścić na ramieniu i nadmuchać przy użyciu ręcznej pompki, aż do zaniknięcia tętna w tętnicy promieniowej. Następnie przy użyciu specjalnego zaworu spuszcza się powietrze z mankietu, aż do pojawienia się tętna lub pierwszych tonów. Wtedy odczytuje się ciśnienie skurczowe sprawdzając wartość wskazywaną przez wskazówkę analogowego manometru (ciśnieniomierz zegarowy na rysunku powyżej po lewej) lub na podstawie wysokości słupa cieczy, np.: rtęci (ciśnieniomierz słupkowy na rysunku powyżej po prawej). Gdy tony stają się niesłyszalne, mierzy się ciśnienie rozkurczowe. Tego typu urządzenia są bardzo dokładne. Do prawidłowego pomiaru ciśnienia ręcznym sfigmomanometrem niezbędny jest jednak stetoskop, dzięki któremu wiadomo kiedy odczytać wartość ciśnienia skurczowego i rozkurczowego. Z tego powodu o wiele łatwiej jest dokonywać samodzielnych pomiarów ciśnienia krwi przy użyciu elektronicznych ciśnieniomierzy. Nie zdziwcie się jednak gdy wasz lekarz wciąż będzie korzystał z tradycyjnego, analogowego ciśnieniomierza – w doświadczonych rękach takie urządzenie pozwala na dokonywanie dokładniejszych pomiarów. Do wyników pomiarów ciśnienia uzyskanych przy użyciu sfigmomanometrów rtęciowych odnosi się wyniki uzyskane ciśnieniomierzami elektronicznymi podczas badań sprawdzających ich dokładność.
2. Ciśnieniomierze elektroniczne zakładane na ramię
Alternatywę dla tradycyjnych, ręcznych ciśnieniomierzy stanowią ich elektroniczne odpowiedniki, które automatyzują i ułatwiają proces pomiaru ciśnienia krwi. Ciśnieniomierze elektroniczne, których dokładność pracy została potwierdzona badaniami, są zalecane do samokontroli ciśnienia krwi w warunkach domowych. Precyzja pomiarów najlepszych modeli w zasadzie nie odbiega od tego, co można uzyskać przy pomocy sfigmomanometrów rtęciowych. Większość współczesnych ciśnieniomierzy elektronicznych posiada automatyczną pompkę (mankiet sam się pompuje). Wyższe modele mają dodatkową funkcję wykrywania zaburzeń rytmu serca (arytmii). Na końcu artykułu opisałem szczegółowo kilka modeli, które szczególnie polecam ze względu na to, że zostały zwalidowane w niezależnych badaniach.
3. Ciśnieniomierze elektroniczne napalcowe
Poza elektronicznymi ciśnieniomierzami z rękawem zakładanym na ramię na rynku dostępne są jeszcze dwa dodatkowe typy urządzeń – ciśnieniomierze napalcowe oraz nadgarstkowe. Zakupu i użytkowania tych pierwszych odradza większość towarzystw kardiologicznych na świecie. Ciśnieniomierze napalcowe są, co prawda, wygodne w użyciu, ale wyniki pomiarów są obarczone dużym błędem, a przez to mało wiarygodne. Jest tak ze względu na dużą wrażliwość ciśnieniomierzy napalcowych na położenie ciała. Aby pomiar ciśnienia był dokładny urządzenie musi znajdować się zawsze na wysokości serca, w stałym położeniu w trakcie każdego pomiaru. Taka konsekwencja w ułożeniu ciała jest trudna do uzyskania, szczególnie u osób starszych.
4. Ciśnieniomierze elektroniczne nadgarstkowe
Podobnie sytuacja przedstawia się w przypadku ciśnieniomierzy zakładanych na nadgarstek – te również mogą być mniej dokładne w porównaniu do ciśnieniomierzy z rękawem zakładanym na ramię. Ponownie chodzi o odpowiednie ułożenie urządzenia względem serca. Badania pokazują, że nie jest to wcale proste. Kardiolodzy z Włoch zaobserwowali, że nawet pacjenci przeszkoleni przez lekarza mają problem z wykonywaniem prawidłowych pomiarów ciśnienia krwi przy użycia ciśnieniomierzy nadgarstkowych. Co prawda droższe modele ciśnieniomierzy nadgarstkowych wyposażone są w układ, który pomaga obrać odpowiednią pozycję do pomiaru, jednak nawet w takim przypadku wynik może być miej dokładny, w porównaniu do pomiaru na ramieniu. Dzieje się tak ze względu na fakt, że tętnice biegnące przez nadgarstek są węższe i zlokalizowane płycej pod skórą niż te, które znajdują się w obrębie ramienia. W niektórych przypadkach stosowanie ciśnieniomierzy nadgarstkowych znajduje jednak uzasadnienie. Powinny być one używane przez pacjentów, którzy ze względy na ograniczoną sprawność ruchową lub otyłość nie są w stanie założyć rękawa na ramię.
Podsumowując, obecnie na rynku dostępne są następujące rodzaje urządzeń do pomiaru ciśnienia tętniczego krwi:
- bardzo dokładne i stosunkowo trudne w obsłudze ciśnieniomierze ręczne,
- nieco mniej dokładne, ale prostsze w obsłudze ciśnieniomierze elektroniczne z mankietem zakładanym na ramię, które są zalecane do samokontroli ciśnienia krwi w warunkach domowych,
- ciśnieniomierze elektroniczne zakładane na nadgarstek zalecane tylko dla osób otyłych lub z ograniczoną zdolnością ruchową,
- niedokładne ciśnieniomierze zakładane na palec.
Jaki ciśnieniomierz wybrać?
Większość recenzji i opisów ciśnieniomierzy, które można znaleźć w internecie skupia się na przedstawieniu i porównaniu funkcji, które posiada konkretny aparat. Często są to mało istotne funkcje dodatkowe, które nie wpływają na dokładność i wiarygodność pomiarów. Tutaj, dla odmiany, przedstawię urządzenia, których dokładność i przydatność do pomiarów ciśnienia krwi w różnych warunkach została zweryfikowana w zgodzie ze standardami wypracowanymi przez międzynarodowe komitety lekarskie, a wyniki analiz opublikowane w czasopismach naukowych. Publikacji dotyczących konkretnych modeli ciśnieniomierzy poszukiwałem w bazie publikacji naukowych PubMed. Poniżej zamieszczam po jednym rekomendowanym modelu od kilku czołowych producentów ciśnieniomierzy elektronicznych. Wszystkie poniższe urządzenia zostały sprawdzone pod kątem wiarygodności pomiarów i mogą być z powodzeniem stosowane w warunkach domowych.
Omron M6 comfort
Sprzęt znanej japońskiej marki. Badacze z Francji i Libanu zweryfikowali, że ciśnieniomierz Omron M6 comfort sprawdza się podczas pomiarów ciśnienia krwi równie dobrze jak klasyczny sfigmomanometr rtęciowy, który uznawany jest za złoty standard przy tego typu badaniach. W innym badaniu zademonstrowano, że ten aparat jest skuteczny także u pacjentów z cukrzycą typu drugiego. Ten aparat polecam również ze względu na specjalnie zaprojektowany mankiet IntelliWrap, który zapewnia poprawny pomiar ciśnienia niezależnie od ułożenia mankietu w stosunku do tętnicy ramiennej. Badania potwierdziły, że mankiet ten sprawdzi się u osób ze znacznym obwodem ramienia, na przykład u osób otyłych. Jest to grupa pacjentów, u których na skutek źle dobranego mankietu i jego niepoprawnego ułożenia podczas pomiaru może dochodzić do przeszacowania ciśnienia tętniczego i potencjalnie nadmiernego stosowania leków hipotensyjnych. Wszystkie te badania potwierdzają, że Omron M6 comfort daje wiarygodne wyniki pomiarów ciśnienia i może być z powodzeniem stosowany w warunkach domowych do samokontroli nadciśnienia i monitorowania skuteczności leczenia. Aparat posiada funkcję wykrywania arytmiiBeurer BM 44
Ciśnieniomierz Beurer BM 44 został sprawdzony przez lekarzy z Niemiec zgodnie z zaleceniami Europejskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego. Badanie udowodniło jego przydatność do pomiarów ciśnienia w warunkach domowych.
Komentarze
Prześlij komentarz